Ο Άγιος Σπυρίδωνας στις Σγούρνες αποτελεί έναν από τους παλαιότερους και πιο χαρακτηριστικούς ναούς της περιοχής του Αργασίου, με ιστορία που φτάνει τουλάχιστον έως τα μέσα του 16ου αιώνα. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1553, όταν ο ιδιοκτήτης Ιωάννης Καλανδρινός τον παραχωρεί για δέκα χρόνια στον μοναχό Στέφανο Ληοδορήτη, με την υποχρέωση να τον διατηρεί σε καλή κατάσταση. Η εκκλησία βρισκόταν αρχικά σε μια τοποθεσία κομβική για την ύδρευση και την καλλιέργεια, αφού η γύρω πεδινή έκταση ήταν εύφορη και κατάλληλη για μικρές αγροτικές κοινότητες που ζούσαν με την αλιεία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Σε όλη τη διάρκεια της βενετικής κυριαρχίας (15ος-18ος αιώνας), ο Άγιος Σπυρίδωνας διατήρησε σημαίνοντα ρόλο στη θρησκευτική ζωή του προαστίου, καθώς και στην προστασία της περιοχής από πειρατικές επιδρομές. Το σημείο όπου βρίσκεται ο ναός ήταν κοντά στη θάλασσα, γεγονός που τον καθιστούσε ορατό στους ναυτικούς και τους ψαράδες· συχνά μάλιστα συνδέθηκε με ιστορίες λαϊκής πίστης. Ένα από τα πιο γνωστά θρύλητα αφορά τον λεγόμενο «βλάσφημο καλόγερο», ο οποίος, καθώς ψάρευε έξω από τον ναό, βλαστήμησε τον Άγιο Σπυρίδωνα και – κατά την παράδοση – το κεφάλι του μετατράπηκε σε πέτρα μέσα στη θάλασσα, αφήνοντας στον βυθό ένα πετρωμένο αποτύπωμα που ο λαός ονομάζει «Κεφάλι του Καλόγερου».
Το οικοδόμημα του ναού ακολουθεί, στην τωρινή μορφή του, τον μονόχωρο ρυθμό που συναντάται συχνά στα μεταβυζαντινά νησιωτικά εκκλησάκια. Αν και έχει υποστεί ζημιές από σεισμούς – με κυριότερους εκείνους του 19ου και του 20ού αιώνα – παραμένουν ορατά τα ίχνη της αρχικής δόμησης, ιδίως στην περιοχή του ιερού βήματος και στα θεμέλια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η δυτική πλευρά, όπου διασώζονται ίχνη κελιού, που μαρτυρούν ότι ο Άγιος Σπυρίδωνας όπου υπήρχε η μικρή μοναστική κοινότητα, το σχολείο και ο χώρος φιλοξενίας των κληρικών. Στο προαύλιο, ένας λιθόκτιστος περίβολος ορίζει τον χώρο του ναού, ενώ παλαιότερα υπήρχε μια χαρακτηριστική κυκλική στέρνα ή γούρνα για τη συλλογή νερού.
Στο εσωτερικό του ναού, παρά τις ανακαινίσεις που έχει υποστεί, φέρεται να υπήρχε ένα σημαντικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο ηπειρωτικής επιρροής, το οποίο κοσμούνταν από δεσποτικές εικόνες και, πιθανότατα, από παραστάσεις του Δωδεκάορτου. Μερικές επιγραφές ανάμεσα στις διακοσμήσεις υποδηλώνουν ότι κατασκευάστηκε ή ανακαινίστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα· σε μια από αυτές αναφέρεται η χρονολογία Σε χαμηλότερο σημείο κοντά στο Άγιο Βήμα, έχει καταγραφεί ότι υπήρχε ανάγλυφος δικέφαλος αετός, σύμβολο που συναντάται σε ναούς της εποχής ως ένδειξη ορθόδοξης κληρονομιάς και, συχνά, ως έμβλημα της σύνδεσης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Το πανηγύρι του Αγίου Σπυρίδωνα τελείτο κάποτε με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια, καθώς ο Άγιος εκλαμβανόταν ως προστάτης των ναυτικών και των γεωργών του νότιου μέρους της Ζακύνθου. Παράλληλα, ο ναός διατήρησε για πολλά χρόνια σπουδαία κειμήλια και εικόνες, μερικές εκ των οποίων είχαν φιλοτεχνηθεί από τοπικούς αγιογράφους ή είχαν προσφερθεί από εύπορους οικογενειάρχες της ευρύτερης περιοχής του Αργασίου και των Σγουρνών.
Σήμερα, ο Άγιος Σπυρίδωνας στέκεται πολύ κοντά στις παραθεριστικές εγκαταστάσεις και στα σύγχρονα οικοδομήματα, θυμίζοντας, ωστόσο, το παλιό πρόσωπο της ζακυνθινής υπαίθρου. Αποτελεί μια υπέροχη επιλογή για την τέλεση γάμων και βαπτίσεων.
